Türk Edebiyatında İlkler


1- İlk yerli tiyatro eseri: Şinasi / Şair Evlenmesi /1859

2- İlk yerli roman : Şemsettin Sami / Taaşşuk-ı Talat ve Fitna

3- Batılı tekniği uygun ilk roman : Halit Ziya Uşaklıgil /Aşk-ı Memnu

4- İlk çeviri roman : Yusuf Kamil Paşa/ Fenelon’dan Telemak / 1859

5- İlk köy romanı : Nabizade Nazım / Karabibik

6- İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf / Eylül 

7- İlk gerçekçi (realist) roman : Recaizade Mahmut Ekrem / Araba Sevdası 

8- İlk tasvir ve tahlil ağırlıklı roman Namık Kemal / İntibah

9- Yurdumuzda ilk gazete: Zimirini ((1824) 

10- İlk resmi Türkçe gazete : Takvim–i Vaka

11- İlk yarı gazete : Ceride-i Havadis

12- İlk tarihi roman : Namık Kemal / Cezmi - A. Mithat / Yeniçeri

13- İlk özel gazete : Şinasi ile Agah Efendi / Tercüman-ı Ahval

14- İlk pastoral şiir : A.Hamit Tarhan / Sahra

 15- İlk şiir çevirisini yapan, ilk makaleyi yazan ve noktalama işaretlerine ilk kez kullanan ilk Türk gazeteci : Şinasi

16- Aruzla ilk manzum tiyatro eseri yazan : A.Hamit Tarhan / Eşber veya Sardanapal

17- İlk bibliyografya : Keşfü’z Zünun / Katip Çelebi

18- ilk biyografi: Hoca Dehhani – Selçuklular Şartnamesi

19- İlk hatıra (anı) kitabı : Babürşah / Babürname 20 İlk hamse yazarı : Ali Şir Nevai

21- İlk tezkire : Ali Şir Nevai / Mecalisün Nefais

22- İlk antolojisi : Ziya Paşa / Harabat

23- İlk atasözleri kitabı : Şinasi /Durub-i Emsal-ı Osmaniye

24- İlk hikaye kitabı : A.Mithat Efendi / Letaif-i Rivayet

25- İlk fıkra yazarı : Ahmet Rasim 

26- İlk Türkçe yazılan ilk kitap : Kutadgu Bilig

27- İlk siyasetname : Kutadgu Bilig

28- Cumhuriyet dönemi ilk mensur şiir örneklerini veren : Halit Ziya Uşaklıgil

29- ilk mensur şiir örneklerini veren : Recaizade Mahmut Ekrem

30- Şiirde ilk defa Türk kelimesini kullanan : Mehmet Emin Yurdakul

31- Türkçe'nin ilk gramer kitabını yazan: Baskakov

32- İlk makale : Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi

33- İlk edebi bildiriyi yayımlayan topluluk : Fecr-i Ati

34- Cumhuriyet sonrası ilk bildiri yayınlayan topluluk: Yedi Meşaleciler

35- Mesnevi tarzında yazılmış ilk eser : Kutadgu Bilig

36- İlk seyahatname : Seydi Ali Reis / Mir'atül Memalik

37- İlk Edebiyat tarihçimiz: Abdulhalim Memduh Efendi 

38- Batı anlayışındaki ilk edebiyat tarihçimiz : Fuat Köprülü

39- Sahnelenen ilk tiyatro : Namık Kemal / Vatan yahut Silistre

40- Kafiyeyi şiire serperek klasik nazım şekillerinden farklı ilk örnekleri veren: Tevfik Fikret

41- Şiirde noktalama işaretlerini ilk kullanan: Tevfik Fikret

42- Türkçe'nin ilk dil bilgisi kitabı : Süleyman Paşa / Sarf-ı Türki

43- İlk natüralist eserimizin yazarı : Nabizade Nazım / Zehra

44- Divan Edebiyatında mahallileşme akımının temsilcisi: Nedim

45- Şarkı nazım türünü ilk kullanan: Nedim

46- İlk tarih ve coğrafya ansiklopedisi : Kamus'ul Alam

47- İlk sözlüğümüz : Kaşgarlı Mahmut / Divan-ı Lügat-it Türk

48- Matbaada basılan ilk kitabımız: Vankulu Lügatı

49- İlk Türkçe sözlük : Şemsettin Sami - Kamus-ı Türki

50- İlk özdeyiş örneklerini veren : Ali Bey / Lehçet’ül Hakayık

51- İlk didaktik şiir örneğimiz ve aruzla yazılan ilk eserimiz : Kutadgu Bilig

52- Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin : Orhun Abideleri

53- Edebiyatımızda objektif eleştirinin nasıl olacağını ilk açıklayan : R. Mahmut Ekrem

54- Edebiyatımızdaki milli dönemin açılmasına öncülük eden : Mehmet Emin Yurdakul

55- Konuşma diliyle yazılmış ilk hikayenin yazarı : Ömer Seyfettin

56- İlk deneme yazarı: Nurullah Ataç

57- Edebiyatımızda ilk kafiyesiz şiirini yazan : A. Hamit Tarhan / Validem

58- İlk köy şiiri : Muallim Naci / Köylü Kızların Şarkısı

59- İlk alfabemiz : Göktürk Alfabesi

60- Tekke şiirinin babası : Ahmet Yesevi

61- İlk Türk destanı : Alp Er Tunga Destanı

62- Bizde batılı anlamda ilk eleştiriyi yazan : Namık Kemal

63- Bizde epik tiyatro türünün kurucusu : Haldun Taner

64- İlk kadın romancımız : Fatma Aliye

65- Süslü nesrin ilk temsilcisi : Sinan Paşa

66- Dünyanın bilinen ilk destanı : Sümerlerin Gılgamış Destanı

67- Dünyanın en büyük ve ilk Müslüman Türk Destanı : Kırgızların Manas Destanı

68- Edebiyat kelimesini bizde ilk kullanan : Şinasi

69- Kurtuluş savaşımızı doğrudan işleyen roman : Halide Edip Adıvar / Ateşten Gömlek

70- İlk uyarlama tiyatro eserinin yazarı : Ahmet Vefik Paşa

71- İlk divan şairi : Hoca Dehhani

72- Hikayede gerçek anlamda ilk kez Anadolu'yu işleyen : Refik Halit Karay

73- En başarılı psikolojik roman yazarımız : Peyami Safa / 9.Hariciye Koğuşu

74- İlk çocuk şiirlerini yazan : Tevfik Fikret / Şermin

75- Dilde sadeleşmeyi savunan ilk yayın organı : Genç Kalemler

76- Hayat hikayesini İngilizce yazan ilk yazarımız: Halide Edip Adıvar

77- İlk çocuk yayınımız: Eftal ve Mümeyyiz

78- İlk Çocuk Romanı: Mahmut Yeşari / Bağrı Yanık Ömer 

79- İlk Çocuk Şiir Kitabı : İbrahm Alaattin Gövsa / Çocuk Şiirleri 

80- İlk Çocuk Tiyatromuz: M. Kemal Küçük / Çocuklara Tiyatro Dersi – Gülmeyen Çocuk

81- İlk edebiyat dergimiz: Hazine-i Evrak

82- İç monolog tarzında yazılmış ilk roman: Adalet Ağaoğlu / Bir Düğün Gecesi

83- Post-modern tarzında eser veren ilk yazarımız: Tutunamayanlar / Oğuz Atay

84- İlk yerli çizgi roman Türk Kahramanı: Köroğlu (1953)

85- Ülkemizde ilk çocuk çizgi roman türü : Kara Maske (1943)

86- En uzun ömürlü edebiyat dergisi : Varlık Dergisi (1933)

87- İlk edebi tartışma: Namık Kemal ile Ziya Paşa arasında

88- İlk divan sahibi sanatçımız: Yunus Emre

89- İlk mizah gazetemiz: Namık Kemal / Diyojen 

90- Serbest vezni ilk kullanan şair: Nazım Hikmet Ran (1929)

91- Cumhuriyet dönemi heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri : Yusuf Ziya Ortaç / Binnaz

92- Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri : A. Hamit Tarhan / Nesteren

93- Lügat sözlük hakkında yazılan ilk lügat: D. Mehmet Doğan / Bir Lügat Bulamadım

94- İlk edebi topluluk: Servet-i Fünun

95- Türk Edebiyatı'nda yayınlanmış ilk öykü kitabı: Emin Nihat Tarlan / Müsameratname

96- Türk Edebiyatı'nda batıdan yapılan ilk fabl çevirisi: Şinasi

97- Türk Edebiyatı'nda yazıya geçirilen ilk masallar: Billur Köşk Masalları

98- Türk masallarını ilk defa derleyen: İ. Kunoş adlı Macar bilim adamı

99- Türk masallarını ilk defa yayınlayan yabancı ülke: 16. Lui dönemi Fransa

100- Aşık Veysel’i Türk halkına ilk tanıtan: Ahmet Kutsi Tecer 

101- Batılı anlamdaki Türk resmine figür kullanan ilk ressam: Osman Hamdi Bey

102- Cumhuriyet tarihinin ilk ressamı Refik Epikman

103- Türkiye’nin ilk kadın caz piyanisti: Nilüfer Verdi

104- İlk Türk filmi: Fuat Uzkınay / 'Ayastefonos'daki Rus Abidesinin Yıkılışı' (1914).

105- İlk sesli Türk filmi: Muhsin Ertuğrul / İstanbul Sokaklarında

106- Yasaklanan ilk film: Metin Erksan / Aşık Veysel’in hayatı

107- İlk uluslararası ödül: Metin Erksan / Susuz Yaz

108- İlk renkli Türk filmi: Muhsin Ertuğrul / Halıcı Kız

109- İlk renkli belgesel film: Ali İpar – İlhan G. Arakon / Bir Şehrin Doğuşu

110- Köy hayatını anlatan ilk Türk filmi: Lütfi Akad / Beyaz Geceler

111- İlk sinema gösteriminin yapıldığı yer: Yıldız Sarayı (1896)

112- İlk kadın seslendirme yönetmeni: Sacide Keskin

113- Seslendirme işlemi Türkiye’de yapılan ilk film: Muhsin Ertuğrul / Bir Millet Uyanıyor

114- Basılan ilk küçük hikaye kitabı: S. Sezai / Küçük Şeyler

115- Bilinen ilk Türk yazar: Yollug Tigin

116- Türkiye'de bilinen ilk resim sergisi, İstanbul Atmeydanı'nda (Hipodrom) açıldı. 

117- Türkiye’de çekilen ilk belgesel: Ayastefonos'taki Rus Abidesi'nin yıkılışıdır.(1914)

118- Türkiye’de afiş sanatının öncüsü: İhap Hulusi Görkey (1929)

119- İlk Anket Düzenleyen Dergi: Mektep ( Karabet Efendi)

120- İlk dergi : Vakayi-i Tıbbiye 

121- İlk Edebiyat Tarihi : Abdülhalim Memduh / Tarih-i Edebiyat-ı Osmaniye

122- İlk spor dergisi: Sait çelebi / Spor Alemi (1919 – 1921) 

123- Fotoğrafçılık konusunda ilk kitap : Yüzbaşı Hüsnü Efendi / Risale-i Fotoğrafya

124- İlk Fotoğrafçılık dergisi: Saffet Sürel –Şinasi Barutçu / Profesyonel ve Amatör Foto Dergisi

125- İlk fotoğraf sergisi: 1942 yılında Gazi Öğretmen okulunda açıldı

126- İlk fotoğraf yarışması : 1933 Ankara Halkevleri tarafından yapıldı

127- Yurdumuzda ilk fotoğrafhane: 1845 yılında M.Yana tarafından açıldı.

128- İlk Güzel Sanatlar Akademisi: Sanayi-i Nefise Mektebi

129- İlk haber ajansı : Anadolu Ajansı

130- İlk özel haber ajansı : Türk Haberler Ajansı (THA) / Kadri Kayabal 

131- İlk Heykel : Osman Gazi büstüdür (1914)

132- İlk heykeltıraş : İhsan Aksoy

133- İlk Kabare Tiyatrosu: Haldun Taner /Devekuşu Kabare Tiyatrosu (1962)

134- İlk Marş: Mahmudiye Marşı (1289)

135- İlk Milli Marş: İstiklal Marşı (1921)

136- İlk Opera yapıtımız: Ahmet Adnan Saygun / Özsoy (1928) 

137- İlk Sansür : Ali Kararnamesi 

138- İlk Kadın sinema oyuncumuz: Bedia Muvahhit – Neyyire Neyir

139- İlk Kadın tiyatro sanatçımız: Afife Jale

140- İlk Kadın opera sanatkarımız: Semiha Berksoy









Yorumlar
İçerik yoruma kapalıdır.


Yorum Yapın

Ad Soyad: Yorumunuz:
E-posta:
Tarih:
1.5.2024 17:47:23
 


 
 

 
 

 
 
 
 
 
 




Bu site Kişisel Yazar Web Tasarım projesi ile oluşturulmuştur.